پروفسور «جمشید ممتاز» در مراسم اهدای تندیس حقوق بشر در کرمانشاه، گفت که حقوق بنیادی بشر حتی در شرایط اضطراری کشورها نیز نباید هیچ‌گاه مغفول بماند.

به گزارش خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه کرمانشاه، پروفسور جمشید ممتاز، رییس اسبق کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد که دوشنبه شب (18 دی) در مراسم حقوق بشر ایران در تالار انتظار شهر کرمانشاه تندیس مهر حقوق بشر ایران را دریافت کرد در سخنانی به بیان تفاوت‌ها و اشتراکات حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه پرداخت.

وی گفت: تردیدی نیست که در کلیه کتب حقوق بین الملل همواره تفکیکی بین حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه وجود دارد و علتش هم آن است که هم تفاوت‌هایی با هم دارند و هم وجوه اشتراکی. 

ممتاز، ادامه داد: حقوق بشر دوستانه یا حقوق بشر در مخاصمات مسلحانه و یا حقوق جنگ مجموعه قوائدی است که طرفین جنگ و درگیری مسلحانه (چه داخلی و چه خارجی) باید رعایت کنند. این بخش از حقوق بین الملل (حقوق بشر دوستانه) سنگ بنای حقوق بین الملل بوده و هست. 

وی خاطرنشان کرد: حقوق بشر دوستانه جایگاه والایی در مباحث حقوق بین الملل دارد و در بسیاری از زمینه ها حقوق بشر دوستانه پیشرو نیز بوده است. 

ممتاز همچنین در خصوص حقوق بشر نیز گفت: منظور من در اینجا از حقوق بشر، آزادی های بنیادین نیست، بلکه منظورم آن مجموعه قواعدی است که بر اساس اسناد جهانی، حکام قول رعایت آن را به شهروندان می دهند و در مجموع تعهداتی که دولت‌ها در قبال رفتارشان به شهروندان‌شان می‌دهند. 

این استاد برجسته حقوق بین‌الملل ادامه داد: باید بگویم که تاکنون حقوق بشر بین‌المللی در مقایسه با حقوق بشر دوستانه از رشد کمتری برخوردار بوده است. 

وی خاطرنشان کرد: در شرایط بحرانی و به ویژه درگیری است که بشر مورد تعرض قرار گرفته و حقوق بنیادینش مورد تجاوز قرار می گیرد بنابراین در این گونه موارد است که باید ببینیم حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه می تواند در حمایت از بشر چه نقش آفرینی انجام دهد. 

ممتاز تاکید کرد: در کنار تمامی تفاوت‌هایی که حقوق بشر با حقوق بشر دوستانه دارد اهداف مشترکی نیز دیده می‌شود که مهمترین آن اعتلای جایگاه فرد در جامعه ملی و بین‌المللی است. 

رییس اسبق کمیسیون حقوق بین‌الملل سازمان ملل متحد، گفت: باید دولت‌ها توجه داشته باشند که حقوق بشر در زمان درگیری‌های داخلی و خارجی مسلحانه نیز رعایت شود. 

وی یادآور شد: در تمامی اسناد بین المللی مواردی همچون، حق حیات، ممنوعیت شکنجه، اصل قانونی بودن جرم و جنایت، آزادی ادیان و مذاهب و ممنوعیت سلب شخصیت حقوقی از فرد وجود دارد که از آنها به عنوان حداقل های حقوق بنیادین بشر در تمام جهان یاد می‌شود و دولت‌ها در شرایط اضطراری هم باید آنها را رعایت کنند. 

این استاد برجسته حقوق بین‌الملل تاکید کرد: امروزه دیگر هیچ گونه تردیدی در این زمینه وجود ندارد که حقوق بنیادی بشر در هر زمانی فارغ از شرایط آن سرزمین باید توسط حکام رعایت شود اما برای تعیین محدوده حق حیات (در شرایط جنگ) باید به حقوق بشر دوستانه مراجعه کنیم و درآنجاست که رزمنده مشخص می‌شود و تنها اشخاص رزمنده طرفین در زمان جنگ هستند که دولت‌ها می توانند حق حیات آنها را رعایت نکنند. 

ممتاز هم‌چنین تاکید کرد: حکومتی که می‌خواهد شورشیان خود را سرکوب کند تابع همان مقرراتی است که در درگیری‌های مسلحانه بین المللی دارد. 

این استاد برجسته حقوق بین الملل در پایان خاطرنشان کرد: حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه در حکم دو عصای زیر بغل قربانیان حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه است

پروفسور جمشید ممتاز (زاده‌ی 1321؛ در ازمیر ترکیه) حقوق‌دان و استاد رشته حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران و استاد مدعو دانشگاه‌های سوربن، کن و گرنوبل در فرانسه است. او از سال 2000 تا 2006 عضو کمیسیون حقوق بین‌الملل سازمان ملل متحد بود و در سال 1384 به عنوان رییس آن انتخاب شد. ممتاز به همراه «احمد متین دفتری» تنها اعضای ایرانی در طول تاریخ این کمیسیون بوده‌اند. او همچنین مشاور صلیب سرخ و از اعضای آکادمی حقوق بین‌الملل لاهه است. دکتر ممتاز برای ارائه درس عمومی سال 2014 آکادمی حقوق بین الملل لاهه انتخاب گردیده است و به این ترتیب اولین ایرانی و آسیایی است که افتخار ارائه این درس را پیدا کرده است.