چه کنیم که زورگیرها سراغ‌مان نیایند؟

تا چند سال پیش این توصیه بسیار شنیده می‌شد «اگر پول یا اشیاء گرانقیمتی دارید، در ساعات و مکان‌های "خلوت" تردد نکنید،‌ زیرا ممکن است زورگیرها به شما حمله کنند و کسی به دادتان نرسد.»

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از عصر ایران،‌ اینک اما آن قید "زمان و مکان"، از این توصیه حذف شده است چون دور از ذهن نیست که شما در مرکز شهر مورد حمله اراذل و اوباش قرار گیرید و کیف و جیب‌تان را خالی کنند و مردم حداکثر کاری که کنند، تصویربرداری از صحنه‌ای باشد که شما نقش اولش را بازی می‌کنید! این که چرا وضعیت بدینجا رسیده که حتی در روز روشن و در شلوغ‌ترین معابر هم امکان وقوع زورگیری وجود دارد و چرا سارقان بدین حد از جرأت رسیده‌اند که از زمان‌ها و مکان‌های خلوت به شلوغ‌ترین جاها و ساعات برسند، مساله‌ای است که هر کس به فراخور اطلاعات و تجربیاتش، علل آن را می‌داند و موضوع این بحث نیست.

درست است که مشکلات اقتصادی و مدیریتی و کم رنگ شدن اخلاقیات و برخی ضعف‌ها در دستگاه‌های مختلف ریشه‌های این حوادث هستند، ولی اولاً اصلاح این امور از صفر تا صدش در اختیار هیچ کدام از ما نیست و ثانیاً زمان زیادی طول می‌کشد تا در فرض وجود عزم و برنامه برای اصلاح، امور مذکور بسامان شوند.

بنابراین، در کنار این که هر کدام از ما به فراخور جایگاهی که داریم موظف به گام برداشتن در مسیر اصلاح هستیم، چاره‌ای نداریم جز این که فکری به حال خود و اطرافیان‌مان هم بکنیم تا قربانی بعدی زورگیری نباشیم.

در علم "جرم شناسی" - که متأسفانه در ایران جدی گرفته نمی‌شود - یکی از مواردی که در شناخت پدیده جرم مورد توجه جدی است، رفتار "بزه دیده" است (بزه دیده کسی است که قربانی جرم می‌شود).

به عنوان یک مثال ساده، استادان این رشته فردی را مثال می‌زنند که با یک پلاستیک شفاف که پر از پول است در خیابان تردد می‌کند یا راننده‌ای که در یک معبر ناامن، خودروی خود را در حالی که روشن است، ترک می‌کند و نظایر اینها. جرم شناسی می‌گوید که اگر کسی پول نفر اول را برباید یا خودروی نفر دوم را سرقت کند، هر دو بزه دیده در وقوع جرم نقش دارند، زیرا اگر نفر اول پول‌های خود را نمایش نمی‌داد و نفر دوم خودروی خود را خاموش و قفل می‌کرد، وقوع جرم چنین تسهیل نمی‌شد.

البته این بدان معنا نیست که بزه دیدگان مجازات می‌شوند یا از گناه سارقان ذره‌ای کم می‌شود، بلکه بحث بر سر این است که "افراد می‌توانند با مراقبت‌هایی لااقل خود را از بزه بزهکاران مصون دارند بی آنکه بتوانند ریشه‌های جرم را بخشکانند."

در بحث زورگیری هم با توجه به واقعیت‌های تلخ موجود، می‌توان با رعایت نکاتی ساده، خود را از معرض این قبیل مسائل تا حد زیادی مصون داشت:

زورگیرها معمولاً افراد را شناسایی می‌کنند و بی‌گدار به آب نمی‌زنند ؛ یکی از راه‌های اصلی‌شان این است که در بانک‌ها پرسه بزنند و کسانی را که با مبالغ قابل توجه از بانک خارج می‌شوند،‌ مورد حمله قرار دهند. یا در بازارهایی مانند طلا و جواهر، افرادی را که مبادرت به خرید کرده‌اند تعقیب کنند و در فرصت مناسب کارشان را انجام دهند.

بنابراین تا جایی که ممکن است باید عملیات بانکی را از طریق بانکداری الکترونیک یا روش‌هایی مانند چک رمزدار و انتقال وجه بین بانکی (شبا) و ... انجام داد. در مواقع ضروری نیز که چاره‌ای جز حمل پول زیاد یا طلا و اشیاء گرانبها نیست، توصیه می‌شود این کار با همراهی چند نفر صورت گیرد و افراد اولاً هر کدام بخشی از آن را حمل کنند، ثانیاً به شدت مراقب اطراف باشند و ثالثاً تا حد ممکن از خودروی شخصی با درها و شیشه‌های بسته استفاده نمایند.

کیف‌های گرانقیمت نیز که در دست اشخاص هستند، توجه سارقان را به خود جلب می‌کنند. اگر از این کیف‌ها دارید، در مکان‌هایی که احتمال حضور کیف قاپ‌ها را می‌دهید تردد نکنید یا درون آنها اشیاء گرانقیمت نگذارید.

در داخل خودرویی که شیشه‌هایش پایین است، موبایل یا کیف‌ خود را روی داشبورد یا روی صندلی کنارتان یا روی پایتان نگذارید. بسیار اتفاق افتاده که در پشت چراغ قرمزها یا در ترافیک‌ها، موتورسوارها اقدام به ربایش این اقلام از درون خودروها کرده‌اند. تا حد امکان شیشه ها را بالا بکشید.

هنگام رانندگی حتماً درهای خودروهایتان را قفل کنید. ممکن است برخی سارقان، هنگامی که پشت چراغ قرمز خلوتی ایستاده‌اید، به خودروی شما حمله کرده، در را باز و با چاقو یا اسلحه شما را مجبور به پیاده شدن کنند؛ ولی اگر درهای ماشین قفل باشد، لااقل فرصت فرار دارید.

بسیار اتفاق افتاده است که فردی برای چند دقیقه محدود مثلاً برای خرید از یک سوپر مارکت یا دکه روزنامه فروشی، خودروی خود را ترک کرده و در همان لحظات، خودروی او سرقت شده است. بنابراین، برای زمان‌های کوتاه نیز از قفل فرمان استفاده کنید. باز و بسته کردن قفل، یک دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.

یادتان باشد دزدها برای بردن خودرو، به زمان زیادی نیاز ندارند و بسیاری از آنها، می‌توانند در کمتر از یک دقیقه، هم در خودرو را باز کنند و هم با روشن کردن خودرو از محل بگریزند.

یکی از مواقعی که ممکن است مورد حمله کیف قاپ‌ها قرار بگیرید، زمانی است که با یک کیف یا پلاستیک خرید از عرض خیابان می‌گذرید. در این مواقع، احتیاط بیشتری کنید.

این را هم حتما می‌دانید که بهتر است کیف‌تان را در دستی بگیرید که به سمت دیوار است.

پول، مدارک و اشیاء گرانبهایتان را در کیف نگذارید و آنها را در جیب‌تان بگذارید. خانم‌ها به این توصیه توجه بیشتری کنند. دزدان به کیف قاپی از خانم‌ها علاقه بیشتری دارند چون اکثر آنها کیف به دست هستند و داخل کیف‌هایشان هم معمولاً پول و موبایل و گاه طلا و جواهر است و در عین حال آسیب‌پذیرتر هم هستند.

خانم‌ها از نمایش زیور آلات‌شان خودداری کنند، زیرا کشیدن یک گردن بند یا گوشواره از گردن و گوش زنان، برای سارقان بی‌رحم، کار سختی نیست ولو آن که به مجروح شدن قربانی یا حتی مرگش بینجامد. حتی موردی بوده که سارقان موتور سوار، در ترافیک خیابان، گردنبند یک راننده مرد را کشیده و کنده و برده‌اند.

اگر چند عابرکارت بانکی دارید، همه آنها را با خود بیرون نبرید (مگر به حکم ضرورت) زیرا برخی سارقان، در جاهای خلوت و در اطراف دستگاه‌های خودپرداز، افراد را مجبور می‌کنند که از هر کارتی که همراهشان هست، 200 هزار تومان بگیرند و به آنها بدهند.

امکان وقوع این این اتفاق از دقایقی قبل از ساعت 24 بیشتر است، زیرا با پایان روز و گذر از ساعت 24، می‌توان مجدداً 200 هزار تومان دیگر دریافت کرد؛ این یعنی دریافت 400 هزار تومان از هر کارت در صورت داشتن موجودی.

مسافران، به ویژه در حوالی ترمینال‌ها و ایستگاه‌های قطار، هدف بالقوه ای برای سارقان هستند. در سفر بیشتر مراقب باشید. ممکن است شهری که شما در آن زندگی می‌کنید بسیار امن باشد، ولی وقتی به شهرهای بزرگتری مانند تهران سفر می‌کنید، حال و هوای شهرتان را از ذهن تان بیرون کنید و بیشتر مراقب باشید. همه پول‌هایتان را در یک جیب یا یک کیف نگذارید.