از بیغوله های کیش تا خاک به یغما رفته هرمز

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری شورای عالی مناطق آزاد از برگزاری جشنواره فیلم‌های گردشگری در این مناطق خبر داد و با ارائه توضیحاتی درباره‌ی وضعیت بیغوله‌های محل اقامت کارگران مهاجر در جزیره‌ی کیش، از سهیم کردن مردم در مشارکت‌های اجتماعی با تأسیس خانه‌ی بومیان برای رسیدگی به این بحران خبر داد و اعلام کرد: خانه‌ی شیخ اجل، سعدی شیرازی در جزیره کیش راه‌اندازی می‌شود.

اساسنامه سازمان منطقه آزاد تجاری - صنعتی کیش - نظر شورای نگهبان درباره اساسنامه شرکت بنادر و فرودگاه های منطقه آزاد کیش - آئین نامه معاملاتی سازمانهای مناطق آزاد قشم ، چابهار و کیش - تصویبنامه درباره واگذاری اداره امور (( سازمان عمران کیش )) با سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی 

حجت‌الاسلام محمدعلی زم در گفت‌وگو با خبرنگار گردشگری ایسنا، با اعتقاد بر این‌که بودجه‌های فرهنگی در کشور بسیار پراکنده و غیر اقتصادی هزینه می‌شود، یادآور شد: باید با ابتکار و خلاقیت و با تعامل با بخش خصوصی و همکاری‌های مردمی نسبت به اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری کار را انجام داد. بودجه‌ها و برنامه‌های فرهنگی باید با هدف ثروت‌زایی فرهنگی هزینه و سرمایه‌گذاری شود تا دو عنصر سلامت و سعادت مولود آن شود.

جشنواره 3 میلیاردی کیش

وی اضافه کرد: ما درحالی می‌خواهیم جشنواره فیلم‌های تخصصی علمی، صنعتی و گردشگری را با کمترین امکانات و با تکیه بر مشارکت برگزار کنیم که متوجه شدیم در دولت دهم (در سال 90) جشنواره سینمایی با هزینه‌ سه میلیارد تومان! در جزیره کیش برگزار شده و هیچ ردپایی از خود برای ثروت‌زایی فرهنگی و خلق آثار هنری به جای نگذاشته است.

«زم» درباره جشنواره فیلم‌های گردشگری توضیح داد: این جشنواره با هدف برانگیختن انگیزه هنرمندان و عکاسان طبیعت‌گرا و سیاحت دوست و به نیت افزایش تولیدات هنری در حوزه گردشگری و با هدف ساخت چندین مستند درباره جاذبه‌های گردشگری ایران برگزار خواهد شد.

تصویبنامه راجع به کالاهای قابل ورود توسط مسافران از جزیره کیش به داخل کشور - تصویبنامه راجع به ترخیص کالا از مناطق آزاد تجاری کیش ، قشم و چاه بهار 

وی یادآور شد: برگزاری این جشنواره‌ها با نگاه تخصصی و رویکرد هنری به منظور تحقق ماموریت‌های فرهنگی، اجتماعی و گردشگری است.

او سپس بیان کرد: اگر در «دین فرهنگی»، سیاحت و گردشگری حلال یکی از ابزارهای سلامت‌زا و سعادت آفرین باشد، باید برای چنین گردشگری پی‌درپی ادبیات تولید کرد و فیلم، عکس و مستند خلق کرد. قصدمان این است که این مستندها به جشنواره‌ها و شبکه‌های خارجی راه پیدا کند و مناطق گردشگری ایران که واجد فرصت‌های بی‌شمار و زیبای الهی است همچون کوه‌های مریخی، تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها، قلعه پرتغالی‌ها، دریای متصل به اقیانوس و صدها کیلومتر ساحل زیبای چابهار را در کنار دیگر آثار طبیعی و تاریخی ایران با تکیه به گردشگری حلال، بازنمایی و معرفی کنیم که متأسفانه در دنیای امروز، این بخش ایران در بین مردم، گردشگران و حتی جغرافی‌دان‌های دنیا هم ناشناخته مانده است.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری شورای عالی مناطق آزاد گفت: معتقدم این نوع جشنواره‌ها باید خلق ثروت و ایجاد انگیزه کند. افراد با استعداد و هنرمند، دست به کار بروز خلاقیت‌های خود شوند. این نوع جشنواره‌ها باید شرایطی فراهم کنند تا فیلم‌های مستند، عکس و داستانی به جشنواره بین‌المللی راه یابند و ما از تریبون‌های خارجی، اهداف را پیگیری و مطرح کنیم.

«زم» در ادامه در پاسخ به این پرسش که کیش به عنوان جزیره‌ی گردشگری لوکس شناخته شده‌، اما وضعیت اسکان برخی کارگران مهاجر و خانواده‌ها در آن نامناسب است، به طوری که برخی از آن ها در شرایط نامساعدی در بیغوله‌ها زندگی می‌کنند، چرا این همه تفاوت در کیش وجود دارد؟ گفت: کیش منطقه‌ای است که بودجه نفتی و پول دولتی ندارد و همه توسعه کیش وابسته به درآمدهای خودش است. اساسا در هیچ یک از مناطق آزاد، دولت بودجه‌ای برای زیرساخت اختصاص نمی‌دهد.

وی به ساخت خانه‌های اجتماعی توسط مراکز صنعتی و تجاری و آموزشی اشاره کرد و افزود: بنا بر این است زمین‌هایی به صورت وقفی و غیرقابل فروش به ساخت سکونتگاه‌های اجتماعی با سرمایه واحدهای اقتصادی اختصاص یابد و مورد بهره‌برداری کارکنان خود آنها قرار گیرد. این اقدام کوچکی است برای تحقق عدالت اجتماعی.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری شورای عالی مناطق آزاد همچنین گفت: تهیه پیوست‌های فرهنگی اجتماعی برای واحدهای اقتصادی صنعتی در حال احداث در این مناطق یکی از ضرورت‌ها است که باید نیازهای خدماتی از قبیل آموزش، ورزش، بهداشت و سلامت، محیط زیست، تفریحات و ... کارکنان این واحد توسط سرمایه‌گذاران این پروژه‌ها تأمین شود.

ایجاد دوشهرستان ( آبان ) و ( کیش ) در محدوده فعلی بخشهای قشم ابوموسی و کیش - قانون قرارداد استخراج معدن اکسید دوفر جزیره هرمز 

«زم» در ادامه اظهار کرد: در 35 سال اخیر متأسفانه اقدام درخوری برای احیای روستاهای مناطق آزاد و همسوسازی آنها با اهداف مناطق و توسعه اقتصادی صورت نگرفته است. بی‌توجهی به دین فرهنگی و ثروت‌سازی فرهنگی در این مناطق، منتج به بی‌توجهی به جوامع محلی و رشد بوم نهادها، اقتصاد، فرهنگ، هنر و ادبیات محلی شده است. بی‌اعتنایی به جوامع محلی، وجهه دیگری از بی‌توجهی به کرامت انسانی است که همه‌ی منظور توسعه عمرانی و رشد مادی، دستیابی به کرامت انسانی از طریق سلامت مادی و سعادت معنوی او است.

قاچاق سوخت، دهن‌کجی روانشناسانه است

وی افزود: وقتی جمعیت بومی یک منطقه در اهداف بلندقامت مناطق آزاد مشارکت نمی‌کند نتیجه‌اش بی‌تفاوتی، سکوت، بی‌اعتنایی و در مواقعی مخالفت و تعارض و ناهمسویی با اهداف منطقه است، آنچنان که مسأله قاچاق سوخت در برخی مناطق را می‌توان یک دهن‌کجی روانشناسانه تلقی کرد. مردم وقتی نمی‌توانند مورد حمایت اقتصادی مناطق آزاد قرار بگیرند و در پرتو برنامه‌های اشتغال آفرینی آن به نان حلال دست یابند، به نقطه مقابل حلال که ضد توسعه منطقه که کار حرام قاچاق سوخت، سرقت و ... است، روی می‌آورند.

زم ادامه داد: سهیم‌ کردن مردم در مشارکت‌های اجتماعی، همیشه موجب برکت افزایی منطقه‌ای و ملی است، مثلاً تأسیس این خانه‌ی بومیان کیش با سرمایه مردمی، یکی از مصداق‌های توجه به مشارکت جامعه محلی است که انشاالله بزودی توسعه این محل رو به فزونی خواهد رفت..

تله‌کابین دریایی در هندورابی!

زم در ادامه‌ی این گفت‌وگو درباره‌ی سرانجام جزیره‌ی هندورابی و در پاسخ به این سوال که آیا قرار است این جزیره مشابه کیش شود؟ به ایسنا توضیح داد: هنوز طرح جامع هندورابی و این‌که می‌خواهند در این جزیره چه کاری انجام دهند، برای ما مشخص نیست و قضاوت در مورد آن سخت است، اما هندورابی فقط با محوریت گردشگری بومی و طبیعی و رعایت همه جانبه محیط‌زیست آن جواب می‌دهد. راه دسترسی به هندورابی فقط از طریق حمل‌ونقل دریایی، زیردریایی و تاکسی‌های هوایی و پس از رونق آینده آن با تله‌کابین دریایی، منطقه را دیدنی و پرمشتری می‌کند.

او تاکید کرد: احداث فرودگاه‌های رایج و نشست و برخاست هواپیماهای مسافربری با اندیشه بوم‌گردی و اکوتوریستی شدن منطقه منافات دارد. ما نباید فرصت رفت و برگشت دریایی را از گردشگری هندورابی بگیریم، خود این فرصت و دیدن موجودات زیردریایی و صرف یک وعده غذایی در دریا از مزیت‌های هندورابی است.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور همچنین درباره رسیدگی به وضعیت جزیره هرمز و تعیین تکلیف معدن خاک سرخ که برای 20 سال به اجاره رفته توضیح داد: اعتراضات مردم درباره نحوه واگذاری و برداشت بی‌رویه معدن خاک سرخ مسیرهای قانونی خود را طی کرده و متاسفانه به جایی نرسیده است و در نهایت با دخالت معنوی یکی از نهادهای دینی- مردمی بابت هر کیلو خاک صادراتی جزیره رقم اندکی به مردم منطقه کمک می‌شود.

قانون تشکیل بخش هرمز - تصویبنامه در خصوص ورود کالا از بازارچه ی مرزی هرمز 

فروش خاک هرمز با بسته‌بندی‌های خوش‌ریخت در دبی

وی اضافه کرد: متأسفانه یکی از فجایع فرهنگی و اقتصادی که در دولت‌های پیش وقوع یافت و هم‌اکنون هم در حال اجرا شدن است، فروش و اجازه صدور خاک خام هرمز است، درحالی‌که بنا بر اخبار واصله این خاک در دبی به چندین برابر قیمت هرمز و در بسته‌بندی‌های خوش ریخت یک و دو کیلویی به کشورهای اروپایی برای استفاده در صنایع آرایشی و .. فروخته می‌شود. ظاهرا خام‌فروشی بلای اقتصادی تاریخ ماست که حتماً زمینه‌های فرهنگی آن خام‌اندیشی است.

«زم» با اشاره به تنوع رنگی خاک هرمز که تا کنون 36 رنگ آن شناسایی شده است، افزود: با آموزش نقاشی روی شیشه به بچه‌های محلی و استفاده از خاک خام هرمز به جای رنگ‌های شیمیایی توسط یک موزه مردمی، قیمت یک شیشه نقاشی شده به ابعاد 20×10 الان حدود 10 هزار تومان است، درحالی که 30 گرم از این خاک‌های رنگی در این اثر استفاده می‌شود. اگر این اندیشه متعالی وجود داشت که ما توسعه اقتصادی را برآمده از توسعه انسانی و بر بستر دارایی‌ها و مزیت‌های بومی هر منطقه دنبال می‌کردیم، امروز گرفتار این همه آلاینده‌ها و صنایع کم بازده، بیکاری و استضعاف فرهنگی نمی‌شدیم.

هرمز، جزیره هنر ایران

او درباره این‌که آیا در سیاست‌های این دبیرخانه توجه به جزایری مثل هرمز که با مشکلاتی چون نبود زیرساخت و امکانات و گسترش اعتیاد دست و پنچه نرم می‌کند و یا جزیره‌ای مثل لارک که با وجود جذابیت‌ها و ظرفیت‌های زیاد در تصرف یک نهاد امنیتی است، جایگاهی تعریف شده است؟ گفت: این موضوعات حتماً در سیاست‌ها تعریف می‌شود، اما مناطق آزاد صدها مشکل دارند. در همین حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی اگر کاری از دست‌مان برآید و امکاناتی فراهم شود، حتماً آن را انجام می‌دهیم. ما پیشنهاد دادیم تا زمان تعیین تکلیف قانونی جزیره هرمز که بنا است به منطقه آزاد قشم افزوده شود، «هرمز را جزیره هنر ایران» معرفی کنیم و دست‌کم برای دو سالی این فرصت را فراهم کنیم و اندیشه تولیدات هنری و ایجاد بازارهای هنر را در این منطقه راه‌اندازی کنیم و آن را از یک اقتصاد سبز و پاک بهره‌مند کنیم و الگویی برای تحقق اقتصاد هنر بدون اتکاء به بودجه دولتی را فراهم سازیم.

وی افزود: با تصویب این ایده مطمئنم که صدها هنرمند حاضر به عزیمت، اقامت، اشتغال و راه‌اندازی کارگاه‌های هنری در این منطقه خواهند شد و این منطقه به یک قطب گردشگری بومی- هنری جهانی تبدیل خواهد شد. خانه‌های مردم خونگرم این جزیره «کاشانه مهمان» و محل پذیرایی غذاهای محلی برای گردشگران خواهد شد.

«زم» گفت: البته ما تلاش خود را حتی بیش‌تر از آنچه مورد نظر شما است انجام می‌دهیم و دنبال سرنخ‌هایی هستیم که با کمترین امکانات مادی، توسعه فرهنگی و اقتصادی بومی را به دست هنرمندان بزرگ، عزیز و مهاجری چون دکتر احمد نادعلیان‌ها بسپاریم. این هنرمند، خانه‌ای را در جزیره هرمز خریده و به موزه تبدیل کرده و حدود پنجاه، شصت خانواده در این جزیره را با آموزش هنر نقاشی با خاک‌های هرمز روی شیشه، صاحب درآمد کرده و ما توانسته‌ایم در اقتصادی کردن و حرفه‌ای کردن کارش، او را کمک کنیم. پای دختران نقاش هرمزی به خانه هنرمندان ایران باز شده و آثار هنری‌شان را در آنجا به فروش می‌رسانند، مصداق منشور اقتصاد مقاومتی متکی به هنربینان، این نمونه‌اش است که مورد استقبال و تشویق صدها گردشگر خارجی هم قرار گرفته است. باید بر دست و پای این هنرمندان کارآفرین و اندیشه‌گستر عزیز بوسه زد و حمایت از ایشان را سرلوحه حرکت دیگر هنرمندان قرار داد.

سراغ مدیران 22 سال گذشته بروید

او سپس در پاسخ به این سوال که اگر شورای عالی مناطق آزاد اکنون نمی‌تواند وارد این مناطق شود و سیاست‌گذاری کند و آن‌ها را از این وضعیت خارج کند، پس نقش آن در سامان‌دهی چنین مناطقی چیست؟ گفت: این مناطق ساز و کار حقوقی خود را دارند و دبیرخانه نمی‌تواند وارد این مناطق شود و هر کاری را که دلش خواست، انجام دهد. این مناطق از نظر حقوقی مستقل و مسئولیت آنها با هیأت مدیره است و دارای برنامه و بودجه سالانه هستند، البته شما و یا جای قدرتمندی باید سراغ مدیران 22 سال گذشته برود و از آنها پاسخ بخواهد که چرا در این مناطق این همه اتفاقات غیر فرهنگی رخ داده است؟ چرا با وجود قلعه پرتغالی‌ها، دریای زیبا، رقص دلفین، ساحل زیبا، ماهی‌های هزاران رنگ و نقش، غذاها و لباس‌ها و صنایع دستی محلی،خاک های رنگارنگ و گران قیمت و مردمان خونگرم و صمیمی، جزیره ای چون هرمز، باید مردمانش رنجورهای خفته بر گنج باشند و چرا هرمز را تبدیل به ترمز کرده‌اند؟!

زم گفت: با تغییر سیاست تجاوزگرانه‌ی دولت پرتغال در یکصد سال پیش حتی با پرتغالی‌ها مذاکره شده که بیایید به جبران جنایات تاریخی گذشته علیه سرزمین ما و خلیج پارس در بهسازی قلعه پرتغالی‌های هرمز مشارکت کنند و آنها برای انجام این پیشنهاد موافقت اولیه خود را اعلام کردند. به هر حال بستر «گردشگری حلال»، ایران حلال‌دوست و جمهوری اسلامی است. مردم ایران سزاوار آن هستند که سردمداری توسعه گردشگری حلال را بر عهده بگیرند.