آیت‌ الله هاشم‌زاده هریسی تساوی دیه زن و مرد می‌تواند به عنوان امر مورد اجتهاد در نظر گرفته شود

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی با بیان اینکه فقها می‌توانند در مورد بحث دیه، اجتهاد کنند و آن را ارائه بدهند، افزود: چیزی که قابل اجتهاد باشد هم قابل بررسی است. بنابراین می‌توان با در نظر گرفتن مسائل داخلی و مسائل بین المللی اینگونه موضوعات را بررسی کرد و به نتایجی همچون برابری دیه زن و مرد رسید.

وی با بیان اینکه هیچ اشکالی وجود ندارد که مجتهدی مساله‌ای را بررسی کند و نظری متفاوت داشته باشد، ادامه داد: مسائلی از این قبیل قابل اجتهاد است لذا اگر مجتهدی اجتهاد کند و به عدم اشکال این مسائل برسد، اتفاقی برخلاف قوانین و دستورات نیفتاده است.

این فقیه و حقوقدان با بیان اینکه اجتهاد در برابر اجماع نیست و بار آن هم مطابق شهرت فتوایی است افزود: مشهور بین فقها آن است که بشود این مسائل را تحلیل کرد. تحلیل در این مسائل هم‌راستا با مشاوره فقهی است، به عبارت دیگر در اینگونه مسائل مشاوره علمی و توجه به مسائل بین المللی و جهانی مورد نیاز است نه مشاوره‌های فتوایی. چراکه امکان ندارد فقها در مورد یک مساله مشخص بخواهند فتوای یکسان بدهند به همین دلیل است که نگاه علمی و فقهی در کنار یکدیگر مورد نیاز است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران با بیان اینکه روال منطقی و علمی در بررسی چنین مواردی این است که ابتدا بررسی فقهی و مشورتی علمی صورت بپذیرد، سپس نتیجه بررسی به صورت طرح یا لایحه در بیاید و در سطح کمیسیون‌ها و مجلس مورد تحلیل و نظرخواهی قرار بگیرد، ادامه داد: چنانچه از نگاه مجلس این طرح مشکلی نداشته باشد، قابلیت تبدیل شدن به قانون را پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه مسائل و مشکلات زیادی وجود دارد که در سطح جهان مطرح است و کسانی که با دین اسلام مشکل دارند از آنها سوءاستفاده می‌کنند، افزود: با توجه به وجود چنین مسائلی بسیار هم مناسب و خوب است که روی این موارد فکر شود و تحلیل‌ها در کنار هم گذاشته شود تا نتیجه‌ای مناسب به دست آید. این نگاه همان نگاهی است که امام(ره) به دنبال آن بودند و از آن به عنوان فقه پویا یا اجتهاد پویا یاد می‌کردند.

هاشم زاده هریسی با بیان اینکه می‌توان راه حل بسیاری از مشکلات را در فقه پویا جست و راهی پیدا کرد تا مجبور به تکرار تجربه‌های گذشته نباشیم، افزود: امام(ره) ‌فرموده‌اند که نگذاریم اسلام تحت فشار قرار بگیرد، نگذارید اسلام در مدیریت جهان با مشکل مواجه شود و لابه‌لای مشکلات له شود. اشاره حضرت امام(ره) به همین موضوعات بود و در واقع نظر ایشان در مورد فقه پویا، فهم همین مسائل بود. اینکه درک شود اگر مساله‌ای از ضروریات نباشد، با اجتهاد پویا و با نگاه باز به آن نگریست. اگر راه‌حلی دینی و فقهی برای مساله‌ای یافت شد، مراجع و علما و فقها و حوزه‌ها، می‌توانند آن را بررسی کنند اما اگر راه‌حلی دینی و فقهی برای مساله‌ای موجود نبود می‌توان از منابع دیگر استفاده کرد تا نقیصه جبران شود.

وی افزود: در واقع در حل مسائل باید هم راه‌های علمی و منطقی در پیش گرفته شود و هم راه‌های فقهی و دینی، تا در نهایت با اجتهاد مشاوره‌ای و راه‌حل‌های فنی، راهکاری به دست آید. متاسفانه در گذشته استفاده از راه‌حل‌های علمی در کنار مسائل دینی به صورت سازمان یافته و متمرکز خیلی مطرح نبوده است. مثلا در بحث شطرنج و خاویار مساله به صورت علمی مطرح نبود بلکه شهامت فقه و اجتهاد باز و پویا در حضرت امام(ره) بود که مشکل را حل کرد. بنابراین لازم است بتوانیم با درک نیازهای روز، اجتهاد را پویا نگاه داریم و مسائل را با همین دید آکاهانه و باز بررسی کنیم.