هشداری درباره مصرف محصولات کشاورزی

رییس موسسه تغذیه، سلامت و توسعه با بیان اینکه « وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید محصول کشاورزی ایمنی مواد غذایی را در معرض خطر قرار ندهد» تاکید کرد:« بخش عمده‌ای از شیوع سرطان‌ها ناشی از مصرف مواد غذایی غیرایمن و استفاده از کودهای نیتراته و ازته است؛ اما با حمایت مجدد وزارت جهاد کشاورزی از کارخانه‌های تولیدکننده کودهای سالم و روش‌های بیولوژیک برای مبارزه با آفات نباتی ابتلا به سرطان‌ها در کشور کاهش خواهد یافت.»

به گزارش ایسنا دکتر ربابه شیخ‌الاسلام در گفت‌وگو با سلامت‌نیوز گفت:« مواد مغذی موجود در خاک به مرور زمان در اثر کشت و زرع و بارانها و سیلاب‌ها از بین می‌رود و درست همان عوارضی که کمبودهای ریزمغذی در بدن انسان و حیوان بوجود می‌آورند در گیاه نیز بوجود می‌آید؛ در حالیکه اگر برای تقویت خاک از کودهای طبیعی یا کمپوست و کودهای حاوی ریزمغذی‌ها مانند آهن و روی استفاده شود خاک و به تبع آن گیاه غنی می‌شود.»

وی افزود:« مسلما متولیان تولید غذا به سلامت مردم علاقه‌مند هستند و نمی‌خواهند سلامتی مردم از طریق غذا، باقیمانده سموم کشاورزی و نیتراتها به خطر بیفتد در این صورت باید در فرمول خاک دقت بیشتری صورت گیرد. »

رییس موسسه تغذیه و سلامت در عین حال هشدار داد:« متاسفانه علیرغم اینکه قرار بود عده زیادی از کشاورزان تحت آموزش مربیان کشاورزی قرار گیرند تا میزان استفاده بهینه از کود را آموزش ببینند باز شاهد استفاده روزافزون کودهای شیمیایی و نیتراته که قیمت ارزان‌تری نیز دارند هستیم.»

به گفته وی خطر استفاده بی‌رویه از کودهای نیتراته و ازته در مورد گیاهانی که غده زیرزمینی دارند بیشتر است و ممکن است ضرر مصرف این محصولات بیشتر از نفع و فایده آنها باشد.

این متخصص اپیدمیولوژی تغذیه افزود:« از این رو لازم است وزارت جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی مجددا مانند چند سال قبل از کارخانه‌های تولیدکننده کود میکرو حمایت کنند و در سیاستگذاری فرمولاسیون خاک در کشاورزی کشور مصرف کودهای میکرو را بگنجانند؛ در واقع بزرگترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که خاک را با استفاده زیاد کودهای شیمیایی خراب‌تر نکنیم.»

وی خاطرنشان کرد:« اگر در حاشیه کنگره سرطان به افزایش شیوع سرطان‌ها اشاره شده بخش عمده‌ای از این شیوع ناشی از مصرف مواد غذایی غیرایمن و استفاده از کودهای نیتراته و ازته است که متاسفانه در طی 30 سال گذشته همچنان ادامه داشته؛ در حالی که باید این دسته از کودها به یک میزان مناسب در خاک استفاده شود. اگر وزارت جهاد کشاورزی از کارخانه‌های تولیدکننده کودهای سالم و میکرو و روشهای بیولوژیک برای مبارزه با آفات نباتی حمایت بیشتری کند ابتلا به سرطانها در کشور کاهش خواهد یافت.»

رییس موسسه تغذیه، سلامت و توسعه در ادامه گفت:« در حال حاضر از شرایط کارخانه‌های تولیدکننده کودهای میکرو اطلاعی ندارم ولی در سالهای 85 و 86 به بعد که از وزارت بهداشت بازنشسته شده بودم از بسیاری از این کارخانه‌ها با من تماس می‌گرفتند و شاکی بودند که دیگر از آنها کود میکرو نمی‌خرند و در معرض ورشکستگی قرار گرفته‌اند.»

وی در پاسخ به اینکه چرا در حال حاضر از کارخانه‌های تولیدکننده کودهای میکرو حمایت نمی‌شود هم گفت:« وزارت جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات آب و خاک در وزارت جهاد کشاورزی بهتر از من از وضعیت این کارخانه‌ها اطلاع دارند اما من به یاد دارم این کارخانه‌ها در سالهای 85 به بعد گاهگاهی خبر می‌دادند دولت دیگر از ما خرید نمی‌کند.»

شیخ‌الاسلام خاطرنشان کرد:« ما در سیاستهای کشاورزی دوراندیشی لازم را نداشته‌ایم و چون تولید بیشتر هدف اصلی بوده کیفیت فدای کمیت شده است. اگر کودهای نیتراته و ازته ارزان‌تر است و میزان محصول را بیشتر و سود را بالا می‌برد، در عوض مشکلات و عوارض و احتمالا سرطانهای ناشی از استفاده از این کودها هم هزینه‌های سنگین تری را برای مردم و دولت خواهد داشت. هزینه داروهایی که دولت برای درمان انواع سرطانها وارد می‌کند به مراتب بیشتر از سودیست که از کود ارزان بدست می‌آید و علاوه بر این درد و رنجی که از این طریق به مردم بیگناه تحمیل می‌کنیم غیرانسانی و غیر قابل توجیه است.»

وی گفت: « فراموش نکنیم با تصحیح سیاستهای کشاورزی سلامت مردم تضمین می‌شود و اگر این کار را نکنیم سلامت مردم را باخته‌ایم. نباید تصور کنیم چون کود نیتراته و یا سمهای ارزان‌قیمت وارداتی از چین، قیمت بسیار پایین تری دارند باید از آنها استفاده کنیم؛ چون این ارزانی عواقب وخیمی برای مردم و نهایتا دو لت به بار می‌آورد.

وی همچنین گفت: «در حال حاضر استفاده از سم در دنیا دیگر کنار گذاشته شده و سموم برای آفتها تنها در بازار کشورهای در حال توسعه و عقب‌افتاده رواج دارد. کشاورزی ارگانیک یا بکر رو به گسترش است و روشهای بیولوژیک برای دفع آفات نباتی وجود دارد که هیچ خطری ندارد .»

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که نقش وزارت بهداشت در این میان چیست؟ گفت:« قانون اندازه‌گیری باقیمانده سموم کشاورزی در میوه و سبزیجات مصوب سال 1346یک قانون بسیار قدیمی و ناپخته است. در این قانون مقرر شده بود شبکه‌های بهداشت و شهرداریها در شهرها نسبت به اندازه‌گیری باقیمانده سموم اقدام کنند و محصولات کشاورزی بصورت سالم و کنترل شده در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد.»

شیخ‌الاسلام افزود:« این قانون به این دلیل ناپخته و غلط است که زمینهای کشاورزی در کشور ما فاقد شناسنامه است و محصولات کشاورزی بدون بارکد و به صورت فله‌ای عرضه می‌شود لذا صرف هزینه‌های زیاد برای نمونه‌برداری غیرمنطقی است.»

وی تاکید کرد:« بهترین راه این است که وزارت جهاد کشاورزی که خود را متولی امنیت غذایی در کشور می‌داند و امنیت غذایی در حقیقت افزایش تولید را ایجاب می‌کند، برای افزایش تولید محصول کشاورزی ایمنی مواد غذایی را در معرض خطر قرار ندهد. سلامت غذا یک بخش از وظیفه وزارت کشاورزی است و نباید به دلیل اینکه وظیفه نمونه برداری از محصولات کشاورزی بر عهده وزارت بهداشت است نظارتی بر چگونگی استغاده از سموم و کود نداشته باشد؛ چرا که این کار هدر رفتن سرمایه‌های کشور است.»

وی در پایان خاطرنشان کرد:« در حال حاضر در بیشتر مواقع اقداماتی که وزارتخانه‌های متعدد در زمینه‌های سلامت غذا می‌کنند همسو نیستند و به همین دلیل در عرصه سلامت غذا مشکلات فراوان داریم و اگر قرار باشد جریانهای کاری متولیان سلامت غذا همسو نباشد هیچ وقت به یک نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.»