تغییرات اساسی در مجازات افراد زیر 18 سال

لایحه جدید مجازات اسلامی سرانجام پس از چندین بار رفت و آمد بین مجلس و شورای نگهبان، از سوی این شورا تایید شد. یکی از مواردی که در این قانون اصلاح شده، قوانین مربوط به کودک و نوجوانان است.

به گزارش ایسنا، خبرآنلاین در همین زمینه با منصور مقاره‌عابد رئیس اسبق کانون اصلاح و تربیت و فعال حقوق کودکان و نوجوانان گفت‌وگویی را انجام داده که مهم‌ترین بخش‌های آن به شرح زیر است:

1 - مطابق این قانون، احکام حدود و قصاص برای اطفال زیر 18 سال که در کمال عقل و رشد آنها شبهه وجود داشته باشد، اجرا نخواهد شد. همچنین اطفالی که بالغ شرعی هستند (سن بلوغ شرعی برای دختر 9 سال و برای پسر 15 سال است) اما زیر 18 سال سن داشته باشند، چنانچه شبهه در کمال عقل و رشد آنها به وجود آید، حدود و قصاص برایشان اجرا نمی‌شود.

2 - بر اساس این مصوبه، مجازات‌های تعزیری برای افراد زیر 18 سال با مجازات‌های تعزیری افراد بالای 18 سال متفاوت است. طبق قانون فعلی، افراد زیر 18 سال به زندان محکوم نمی‌شوند اما برای تربیت به مراکز تربیتی همچون کانون اصلاح و تربیت منتقل می‌شوند و چنانچه والدین صلاحیت نگهداری او را نداشته باشند، این‌گونه اطفال برای تربیت به شخص حقیقی یا حقوقی صالحی سپرده می‌شوند.

3 - در ماده 89 تاکید شده که دادگاه می‌تواند در حکم طفل یا نوجوان یک بار تجدید نظر کند و آن را به یک‌سوم کاهش دهد.

4 - در این قانون به جنسیت هم توجه نشده است و دختر و پسر را با هم در بر می‌گیرد. از همه مهم‌تر اینکه ملاک، سن شمسی است نه قمری. ماده 90 هم بسیار مهم است. در این ماده آمده است در جرایم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از 18 سال ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سنشان مجازات می‌شوند و دادگاه باید از پزشکی قانونی کمک بگیرد. در کنوانسیون حقوق کودک، کمال عقلی شرط اجرای حکم برای کودکان و اطفال بود چون دوران 15 تا 18 سال دوران بحران است و باید به این موضوع توجه شود و برای اجرای حکم باید اهلیت جزایی را در نظر گرفت. فلسفه این ماده این است که برای زیر 18 سال حکم قصاص نداریم.

5 - رسمیت یافتن ارائه خدمات عمومی رایگان به عنوان مجازات جایگزین از دیگر مزیت‌های این قانون و مهم‌تر اینکه آوردن بخش مجازات‌های کودکان و نوجوانان و بخش‌بندی افراد زیر 18 سال به افراد زیر 9 سال، 9 تا 15 سال و 15 تا 18 سال از مهم‌ترین ویژگی‌های این قانون است. به همین دلیل می‌توان برای هرکدام مجازاتی در نظر گرفت و افراد زیر 9 سال هم که به‌طور کلی مسئولیت کیفری ندارند.